بازاریابی، دنیای بسیار وسیعی دارد. یکی از زیر مجموعه‌ها و روش‌های بازاریابی سنتی و همچنین دیجیتال مارکتینگ، بازاریابی شبکه‌ای یا همان نتورک مارکتینگ است. در این روش، بازاریاب تعدادی از محصولات یک شرکت را خریداری کرده و در هر مکان و جمعی که خودش بخواهد، آن‌ها را می‌فروشد و سود خود را دریافت می‌کند. در این شیوه از بازاریابی حتی مصرف کنندگان نیز می‌توانند برای کالاهای شرکت موردنظرشان بازاریابی کرده و به سود برسند.
ساختار بازاریابی شبکه‌ای به این صورت است که بازاریاب برای دریافت سود بیشتر، افرادی را به عنوان زیر مجموعه به شرکت معرفی می‌کند. افرادی که به تازگی به شبکه بازاریاب‌ها می‌پیوندند، با هر فروش خود، سودی نیز به سرشاخه خود می‌رسانند. هرچه افراد زیر مجموعه فعالیت بیشتری داشته باشند، سود بیشتری نصیب کسانی که آن‌ها را وارد این کار کرده‌اند، میشود. این روش با ساختار هرمی خود، شبکه‌ای از نیروهای انسانی را به وجود می‌آورد که به صورت تصاعدی افزایش می‌یابند.
دارای کانال پخش و توزیع متنوع
فروش محصولات از طریق یک کانال مشخص توزیع و پخش تعریف نشده است. مسئولیت فروش محصولات به افراد غیر مشغول در سازمان (مشارکت‌کنندگان / بازاریابان ) منتقل میشود.
بازاریابان صاحبان کسب و کار مستقل هستند.
بازاریابان را صاحبان کسب و کار مستقل می‌نامند. درست است که محصول یک شرکت خاص را می‌فروشند اما برای خود کار میکنند و سعی دارند تا کسب و کار خود گسترش دهند.
فلسفه فروش
این روش بازاریابی و فروش، دارای فلسفه فروش خاصی است که می‌گوید: تعداد بازاریاب‌ها را زیاد کن تا فروش افزایش یابد تا تو درآمد و سودت افزایش یابد.
تبلیغات
بازاریابی شبکه ای دارای تبلیغات وسیع نیست. تبلیغات در حد تبلیغات دهان به دهان است.
حقوق متغیر است
شرکت از تعداد زیادی بازاریاب بهره می‌گیرد که استخدام نشده‌اند و به آنان تعهد نیز ندارد( بیمه / اضافه‌کاری / … ) و فقط در ازای فروش به آنان پورسانت می‌دهد.
حمایت مالی
هیچ حمایتی مالی از سوی شرکت وجود ندارد و درآمد در ازای فروش است.
امتیاز حضور در شبکه
بازاریاب با حضور در شبکه میتواند محصولاتی را با تخفیف از شرکت دریافت و به مشتری بفروشد.
مزایای بازاریابی شبکه‌ای
ارتقاء رشد فردی: فعالیت در بازاریابی شبکه‌ای به بازاریابان فرصت می‌دهد تا مهارت‌هایی مثل ارتباطات خود، مدیریت زمان و مذاکره را تقویت کنند. این تجربیات به رشد فردی کمک بسیار زیادی می‌کند.
تقویت مهارت‌های اجتماعی: برای موفقیت در بازاریابی شبکه‌ای، بازاریابان باید توانایی برقراری روابط اجتماعی مؤثر داشته باشند. این مهارت در زندگی کمک بسیار زیادی به رشد مهارت‌های اجتماعی آن‌ها می‌کند.
عدم نیاز به سابقه در کار: افراد می‌توانند به عنوان یک مبتدی وارد این حوزه شوند بدون اینکه هیچگونه تجربه‌ای در این زمینه داشته باشند.
عدم نیاز به سرمایه اولیه: برخلاف بسیاری از کسب‌وکارها که نیاز به سرمایه اولیه دارند، در بازاریابی شبکه‌ای معمولاً هزینه ابتدایی برای شروع بسیار کم است.
ساعات کاری هیچگونه محدودیتی ندارد: در بازاریابی شبکه‌ای، شما می‌توانید ساعات کاری کاملا منعطف بوده و به خود افراد بستگی دارد.
معایب بازاریابی شبکه‌ای
- کسب در آمد در بازاریابی چندسطحی روند آسان و سریعی ندارد.
- بیشتر فروش‌ها در بازاریابی شبکه‌ای، به صورت رو در رو است.
- رقابت در بازاریابی شبکه‌ای بسیار تنگاتنگ است.
- اگر توان “نه” شنیدن ندارید، وارد بازاریابی شبکه‌ای نشوید.
در حالی که برنامه‌های بازاریابی شبکه‌ای و چندسطحی ریشه شکل‌گیری طرح‌های هرمی هستند، اما تفاوت‌هایی هم با هم دارند. درست است افرادی که می‌توانند اعضای بیشتری را برای یک برنامه استخدام کنند، اغلب کمیسیون بیشتری می‌گیرند، اما بازاریابی شبکه‌ای نوعی کسب‌وکار قانونی است و ساختار مشروعی دارد که محصولات واقعی و تولید خود شرکت را به مشتریان می‌فروشد. اما ساختارهای هرمی اینطور نیست و معمولا محصولی فروخته نمی‌شود و غیرقانونی هستند.
در بخش‌های قبل به این پرداختیم که بازاریابی شبکه‌ای چیست و چه جایگاهی دارد، در این بخش به انواع آن می‌پردازیم. به طور کلی می‌توان نتورک مارکتینگ Network Marketing را به سه دسته زیر تقسیم کرد:
- بازاریابی مستقیم یا تک سطحی
- بازاریابی دو سطحی
- بازاریابی چند سطحی
بازاریابی شبکه‌ای مستقیم یا تک سطحی
در این نوع بازاریابی شبکه‌ای شما به برنامه همکاری در فروش یک شرکت می‌پیوندید تا محصولات و سرویس‌های آن را در یک شبکه تک سطحی بفروشید. در این نوع بازاریابی شما نیازی به معرفی و ثبت‌نام افراد دیگر (پخش‌کننده‌های دیگر) یا همان عضوگیری ندارید و فروش مستقیم تنها منبع درآمد شما محسوب میشود.
بازاریابی شبکه‌ای بازاریابی دو سطحی
بازاریابی دو سطحی یکی از انواع بازاریابی شبکه‌ای است که بر خلاف بازاریابی تک سطحی، به عضوگیری نیاز دارد اما پاداش شما کاملاً به آن بستگی ندارد. شما هم از طریق فروش مستقیم پاداش دریافت می‌کنید و هم از طریق فروش مستقیمی که از طرف عضو معرفی شده توسط شما انجام میشود. به عبارتی، شما از فروش زیرمجموعه خود نیز پورسانت دریافت می‌کنید.
بازاریابی شبکه‌ای چند سطحی (MLM)
برخی از سازمان‌های فروش مستقیم از بازاریابی چند سطحی استفاده میکنند تا پخش‌کننده‌ها و اعضای کنونی را تشویق کنند که در ازای دریافت پورسانت از فروش، پخش‌کننده‌های جدیدی را جذب کنند. پخش‌کننده‌ها همچنین از فروش مستقیم محصولات به مشتریان نیز پاداشی دریافت میکنند.
موارد بسیاری وجود دارد که شرکت یا محصولی را تبدیل به یک انتخاب ایده آل برای بازاریاب و در نهایت مشتری خواهد کرد. در ادامه 3 مورد از مهم‌ترین آن‌ها را بررسی خواهیم کرد :
سابقه شرکت
سابقه؛ یکی از آن فاکتورهایی است که در انتخاب بهترین شرکت برای بازاریابی شبکه‌ای کمک بسیاری می‌کند.
"ریچارد پو" در کتاب موج چهارم می‌گوید :
قدرت شرکت‌های بازاریابی شبکه ای در 5 سال ابتدایی فعالیت شرکت مشخص می شود.
محصولات شرکت
بیشتر شرکت‌های بزرگ که تولیدکننده محصول هستند، خودشان اقدام به فروش محصولات خود از طریق تیم فروش و استراتژی‌های از پیش تعیین شده خود میکنند.
آنچه که ارزش شرکت عرضه کننده را نزد مشتری بیشتر می‌کند و محصول شرکت را در سبد خرید مشتری قرار می‌دهد، علاوه بر منحصر به فرد بودن آن، کیفیت بالا و قیمت مناسب محصولات است. قیمت گذاری مناسب یعنی قیمت محصول از قیمت نمونه‌های مشابه خود در بازار بیشتر نباشد.
رضایت مشتریان
این که محصول یک شرکت توسط مشتریان و مصرف کنندگان خود مورد استقبال قرار گیرد و پشتیبانی شود، کمک بزرگی برای محصول و برند آن است و حتی شاید بتوان آن را یک نمونه موفق بازاریابی دهان به دهان در نظر گرفت. این موضوع با توجه به درجه اهمیت بالای خود، در شرکت‌های شناخته شده در سطح جهانی بسیار مورد توجه قرار گرفته و تبدیل به اصلی‌ترین معیار برای انتخاب شرکت شده است.
نتیجه گیری
بازاریابی شبکه‌ای، مدل کسب‌وکاری است که برای توسعه تجارت‌ها، به شبکه‌ای از توزیع‌کنندگان تکیه می‌کند. با استفاده از بازاریابی شبکه‌ای می‌توانید محصولات و کالاهای خود را بدون تبلیغات و بدون واسطه بفروشید و مشتریان مشتاق را به تیم خود اضافه کنید. در پروسه‌ی پیاده‌سازی مدل‌های بازاریابی شبکه‌ای از بررسی قوانین غافل نشوید؛ و یادتان باشد که علاقه‌مندترین افراد را به کار بگیرید تا سرعت پیشرفت خود را افزایش دهید.
